Kalça, vücudumuzdaki en büyük yük taşıyıcı eklemlerden biridir. Kalça eklemi, uyluk kemiğinin yuvarlak başının, pelvis yani leğen kemiği ile birleşmesinden oluşur. Birleşen yüzeyler kıkırdakla kaplıdır ve hareket gücünü güçlü kaslardan alır. Kalça ekleminin tüm öteki yüzeyleri “sinoviyal zar” adı verilen, kalça eklemini kayganlaştıran ve sürtünmeyi ortadan kaldıran bir sıvı salgılamaktadır.
İçindekiler
Kalça ekleminin sorunsuz hareket etmesi şu şekildedir:
- Kıkırdak pürüzsüz, yumuşak bir dokudur. Uyluk kemiğinin yuvarlağı ile bu kemiğin içine oturduğu yuva veya yuvarlak yatak kıkırdakla kaplıdır. Sağlıklı kıkırdak dokusu, baskıyı ve gerilimi alır ve bilyenin yatak içinde kolayca hareket etmesini sağlar.
- Kaslar kalçaya ve bacağa hareket etmek için gerekli gücü sağlar.
- Kirişler (tendon), kasları kemiklere tutturur.
Kalçada Ağrı ve Hareket Kaybının Nedenleri
Kalça ağrısı ve sakatlanmasının en sık karşılaşılan nedeni “artrit”tir. “Osteoartrit”, “romotoid artrit” ve “travmatik artrit” sıklıkla görülen kalça problemleridir.
Osteoartrit: Kalça ekleminde zamanla oluşan aşınma ve yıpranma sonucu kıkırdaklar çatlamaya başlar. Bu duruma “osteoartrit” adı verilir. Kemik uçlarında yastık görevi gören eklem kıkırdağı yıpranarak işlevi yerine getiremez ve kemikler birbirine sürtünerek kalçada ağrıya ve sertleşmeye yol açar. Genellikle 50 yaşından sonra ve genetik nedenlerle bağlı olarak ortaya çıkmaktadır.
Artritler: Romatoid artrit ya da gut gibi kronik hastalıklar eklemin içini kaplayan sinoviyal zarın şişerek aşırı sinoviyal sıvı üretmesine bağlı şişme veya yangı (enflamasyon) meydana getirebilir. Hastalık ilerledikçe, kıkırdak daha da aşınır ve daha çok ağrı verebilir.
Travmatik Artrit: Ciddi bir kalça yaralanması ya da kırığı sonrasında ortaya çıkabilir. Kırılan kemik düzgün bir biçimde kaynamazsa, kalça eklemi giderek aşınmaya başlar.
Kalça kırığı, “avasküler nekroz” olarak tanımlanan kalça ekleminin beslenme bozukluğuna yol açar. Ağır bir hasar, uzun süre alkol veya kortizon kullanımı da kemiklere kan ulaşmasını engelleyebilir. Eklem kıkırdağı tahrip olur ve zamanla kalça ağrısına ve sertleşmesine yol açar.
Kalça Protezi Ameliyatı
Kalça protezi ameliyatı şu hallerde gereklidir:
- Kalça ağrısı yürüme, eğilme, merdiven inip çıkma gibi gündelik aktivitelerinizi kısıtlıyorsa,
- Kalça ağrısı gece ya da gündüz dinlenirken de devam ediyorsa,
- Kalçanızdaki sertlik hissi bacağınızı hareket ettirmenizi ya da kaldırmanızı engelliyorsa,
- Ağrı kesiciler sonuç vermiyorsa,
- Kalça rahatsızlığınız için kullandığınız ilaçların yan etkilerini görmeye başladıysanız,
- Fizik tedavi, baston ve koltuk değneği kalçanızdaki ağrıyı azaltmada yardımcı olamıyorsa ameliyat zamanı gelmiş demektir.
Kalça Protezi Ameliyatı Öncesi Yapılması Gerekenler
Ameliyat önerileri sadece yaşınıza değil, ağrınızın rahatsızlığınızın şiddetine ve genel sağlık durumunuza bağlı olarak değerlendirilir. Öncelikle kapsamlı bir muayeneden geçmeniz gereklidir.
- Ortopedistiniz genel sağlık durumunuza ilişkin sorular sorarak tıbbi öykünüzü alacaktır. Kalça ağrınızın derecesini ve bunun gündelik aktiviteleri yerine getirirken sizi nasıl etkilediğini öğrenmek isteyecektir.
- Kalça hareketinizi, gücünüzü ve duruşunuzu değerlendirmek için muayene yapılacaktır.
- Kalçanızdaki tahribat ya da şekil bozukluğunun derecesini belirlemek için röntgen istenecektir.
- Kan testleri, kalçanızdaki kemik ya da yumuşak dokuların durumunu
belirlemek için MRG (Manyetik Rezonans Görüntüleme) veya kemik taraması gibi tetkikler istenebilir.
Kalça Protezi Ameliyatı Sonrasında Sizi Neler Bekliyor?
Kalça ekleminizin tümüyle değişmesinden sonra daha kolay hareket edebilirsiniz. Total kalça eklem değişimi ameliyatından sonra hastalar genellikle aşağıdaki yararları görür:
- Ağrılar kesilir ya da çok azalır. Hatta ameliyat ağrıları bile birkaç hafta içinde geçer.
- Kalça ağrısı olmadığından bacaklarınızı daha rahat kullanırsınız ve böylece kaslarınız daha fazla güç kazanır.
- Günlük işlerinizi ve fazla ağır olmayan etkinlikleri yapabileceğiniz için yaşam kaliteniz yükselir. Ancak kuşkusuz kalça protezi ameliyatı, kalça sorununuzbaş göstermeden önce yapamadığınız hareket ve aktivitelerin tümünü
- yapmanızı sağlamayacaktır.
- Uzun yıllar boyunca daha rahat hareket etme olanağına kavuşursunuz. Kalça protezleri çoğu kez uzun yıllar dayanır.
- Cerrahi müdahale sonrası, koşu, darbe içeren ya da yüksek performans gerektiren sporlar gibi aktiviteleri yaşamınız boyunca yapmamanız önerilecektir.
Normal bir kullanım ve aktiviteyle bile yapay eklem (protez) zamanla yıpranacaktır. Eğer ağır hareketler içeren aktivitelerde bulunursanız ya da aşırı kiloluysanız, bu yıpranma hız kazanacak ve protezin yerinden oynayıp ağrıya yol açmasına sebep olacaktır.
